Domperidone

domperidone กับการใช้เป็นยากระตุ้นการหลั่งน้ำนม

Domperidone เป็นยากลุ่ม dopamine antagonists มีฤทธิ์กระตุ้นการเคลื่อนไหวของทางเดินอาหาร (prokinetic effect)(2)⁠และแก้คลื่นไส้อาเจียน ใช้ในการรักษาอาการคลื่นไส้อาเจียน ภาวะ gastroparesis และ dyspepsia(1)

นอกจากฤทธิ์ดังกล่าวแล้ว domperidone ยังมีผลเพิ่มการหลั่ง prolactin ซึ่งเป็นฮอร์โมนกระตุ้นการหลั่งน้ำนม จึงมีการใช้ domperidone กระตุ้นน้ำนมในสตรีหลังคลอดบุตร(3)

มีการศึกษาที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับประสิทธิภาพของ domperidone ในการเป็นยากระตุ้นการหลั่งน้ำนม 2 การศึกษา แต่ทั้งสองการศึกษาเป็นการศึกษาในสตรีที่คลอดก่อนกำหนด(4)

การศึกษาแรก เป็นการศึกษาในสตรีหลังคลอดจำนวน 46 คน พบว่าการให้ domperidone ขนาด 10 มิลลิกรัมวันละ 3 ครั้งเป็นเวลา 2 สัปดาห์สามารถเพิ่มปริมาณน้ำนมได้โดยที่สารอาหารภายในน้ำนมไม่เปลี่ยนปลงอย่างมีนัยสำคัญ กระนั้น พบว่าระดับแคลเซียมในน้ำนมมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ซึ่งผลกระทบต่อมารดาและทารกยังไม่ทราบแน่ชัด(5)

การศึกษาที่สอง ศึกษาในสตรีหลังคลอด 6 คน พบว่า domperidone สามารถเพิ่มปริมาณน้ำนมได้ในสตรีเพียงสองในสาม และในสตรีกลุ่มตอบสนองต่อ domperidone พบว่ามีการตอบสนองแบบ dose-response(6)

สำหรับยาที่ใช้กระตุ้นการหลั่งน้ำนมในภาพรวม มีการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ (systematic review) ครั้งหนึ่งในปีพ.ศ. 2550 พบปัญหาว่าจำนวนการศึกษามีค่อนข้างน้อย และควรระวังผลข้างเคียงที่เป็นไปได้ เนื่องจากการใช้ยากระตุ้นการหลั่งน้ำนม เป็นการใช้ยาแบบ off-label ในประเทศส่วนใหญ่ และเนื่องจาก domperidone เป็นยาที่มีผลข้างเคียงทั้งในทางระบบหัวใจหลอดเลือดและระบบประสาท ซึ่งบางชนิดอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต การใช้ยา domperidone เพื่อกระตุ้นการหลั่งน้ำนมจึงควรจำกัดและกระทำด้วยความระมัดระวังเป็นอย่างยิ่ง(4)

Reference
1. Brunton L. Goodman and Gilman’s The Pharmacological Basis of Therapeutics. 12th ed. 2011.
2. Katzung BG. Basic and Clinical Pharmacology. 13th ed. 2015.
3. Devlin TM, editor. Textbook of Biochemistry with Clinical Correlations. 4th ed. Wiley-Liss;
4. of Breastfeeding Medicine Protocol Committee A, others. ABM clinical protocol# 9: use of galactogogues in initiating or augmenting the rate of maternal milk secretion (First revision January 2011). Breastfeed Med. Mary Ann Liebert, Inc. 140 Huguenot Street, 3rd Floor New Rochelle, NY 10801 USA; 2011;6(1):41–9.
5. Campbell-Yeo ML, Allen AC, Joseph KS, Ledwidge JM, Caddell K, Allen VM, et al. Effect of domperidone on the composition of preterm human breast milk. Pediatrics. Am Acad Pediatrics; 2010;125(1):e107–14.
6. Wan EW-X, Davey K, Page-Sharp M, Hartmann PE, Simmer K, Ilett KF. Dose-effect study of domperidone as a galactagogue in preterm mothers with insufficient milk supply, and its transfer into milk. Br J Clin Pharmacol. Wiley Online Library; 2008;66(2):283–9.