การใช้ยา Isotretinoin มากเกินความจำเป็นในการรักษาสิว

Isotretinoin overuse

การใช้ยา Isotretinoin มากเกินความจำเป็นในการรักษาสิว

พญ.อมรรัตน์ นามะสนธิ
รศ.ภญ. สุพีชา วิทยเลิศปัญญา
ภาควิชาเภสัชวิทยา  คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำแนะนำ

ยา Isotretinoin มีการนำมาใช้ในการรักษาสิวที่รุนแรงชนิดก้อนแข็งและนิ่มขนาดใหญ่   ภายในมีเลือดปนหนอง (Nodulocystic acne) และมีจำนวนมาก

Isotretinoin สามารถก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่อร่างกายหลายระบบ   หนึ่งในผลข้างเคียงที่อันตรายและรุนแรงคือก่อให้เกิดความพิการของทารกในครรภ์   ผลข้างเคียงอื่นๆที่พบได้บ่อย เช่น ผิวแห้ง ปากแห้ง ตาแห้ง ซึมเศร้า วิตกกังวล ตับอักเสบ และค่าไขมันในโลหิตเพิ่มสูงขึ้น เป็นต้น  

องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกาได้รองรับการใช้ยาเพื่อการรักษาตั้งแต่ปีค.ศ. 1982 (the US Food and Drug Administration ,FDA)   มีการแนะนำให้ผู้ที่ใช้ยาดังกล่าวเข้ารับการติดตามด้วยโปรแกรม iPLEDGE^®   เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ระหว่างการใช้ยา  ในประเทศไทยมีการควบคุมการจ่ายยา Isotretinoin โดยอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด

รายละเอียด

Isotretinoin เป็นยาสังเคราะห์ของกลุ่ม Retinoid รุ่นที่ 1 อยู่ในรูปแบบแคปซูลชนิดรับประทาน   คุณสมบัติทางชีวเคมีเหมือนวิตามินเอ มีประสิทธิภาพสูงในการรักษาสิวชนิดรุนแรง โดยสามารถลดความมันบนใบหน้า ลดขนาดของรูขุมขนและต่อมไขมัน ลดการแบ่งตัวของผิวหนังกำพร้าบริเวณรอบรูขุมขนและลดจำนวนแบคทีเรียที่อยู่บนใบหน้า

ขนาดยา

ขนาดต่ำ 0.1-0.4 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน

ขนาดสูง 0.5-1 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน

ควรเริ่มต้นการรักษาด้วยยาขนาดสูงและให้ยาต่อเนื่องในขนาดต่ำเพื่อประสิทธิภาพที่ดีในการรักษา และควรให้มีปริมาณยาสะสมประมาณ 120-150 มิลลิกรัม/กิโลกรัม  ซึ่งต้องรับประทานยาต่อเนื่องประมาณ 6-8 เดือน  ในช่วง 1-3 เดือนแรกที่รับประทานยาระดับของยายังไม่ถึงปริมาณสะสมดังกล่าว  อาจพบมีสิวเห่อขึ้นเป็นจำนวนมาก

วิธีการรับประทานยา

รับประทานวันละ 1 ครั้ง การรับประทานพร้อมมื้ออาหารหรือนมจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการดูดซึมยาได้ดียิ่งขึ้น

ผลข้างเคียงของยา Isotretinoin

·        ทารกในครรภ์พิการรุนแรงในต่างประเทศแนะนำให้มีการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูงอย่างน้อย 1-2 เดือนก่อนเริ่มและหลังการรักษาด้วยยาดังกล่าว องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกาได้จัดตั้งโปรแกรม iPLEDGE เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการตั้งครรภ์ระหว่างการรักษา ในผู้ชายไม่พบว่าการรับประทานยา Isotretinoin ก่อให้เกิดความผิดปกติในการสร้างสเปิร์มแต่แนะนำว่าควรหลีกเลี่ยงยาดังกล่าวในผู้ที่ต้องการจะมีบุตร

·        คลื่นไส้อาเจียน

·        ผิวแห้ง ปากแห้ง ตาแห้ง เยื่อบุตาอักเสบ ผิวคันและลอก ผิวหนังอักเสบ ผมร่วง

·        ซึมเศร้า วิตกกังวล

·        ตับอักเสบ มีความเป็นพิษต่อตับ

·        ค่าไขมันในโลหิตสูง  พบว่า 50%–80% ของคนที่ใช้ยาดังกล่าว มีค่าไตรกลีเซอไรด์เพิ่มสูง และ 30%–50% มีค่าคอเลสเตอรอลเพิ่มสูง

ชื่อการค้าของยา

·        โรแอคคิวเทน (Roaccutane®)

·        แอคโนทิน (Acnotin®)

·        โสเตรต (Sotret®)

·        ไอโสเทน (Isotane®)

แหล่งอ้างอิง

1. [Internet]. Accessdata.fda.gov. 2018 [cited 30 August 2018]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2008/018662s059lbl.pdf

2. James J. Leyden E. The Use of Isotretinoin in the Treatment of Acne Vulgaris: Clinical Considerations and Future Directions [Internet]. PubMed Central (PMC). 2018 [cited 30 August 2018]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3970835/

3. Fitzpatrick T, Goldsmith L, Katz S, Gilchrest B, Paller A, Leffell D et al. Fitzpatrick's dermatology in general medicine. New York, N.Y: McGraw Hill Medical; 2012.